Στο πλαίσιο της συζήτησης στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής των Ελλήνων του σχεδίου νόμου «Χωρικός Σχεδιασμός-Βιώσιμη Ανάπτυξη», η Ε.Σ.Α.μεΑ. απέστειλε τα αιτήματά της, τα οποία αν και υποβλήθηκαν: εγγράφως στον υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας Γ. Σταθάκη με το υπ. αριθ. πρωτ. 1715/17.11.2016 και ηλεκτρονικά στον διαδικτυακό τόπο www.opegov.gr στις 17.11.2016,
δεν λήφθηκαν υπόψη.
Η ΕΣΑμεΑ ζητά να προσκληθεί στη συζήτηση στη Βουλή για να παρουσιάσει τα αιτήματά της δια ζώσης, αφού διαπιστώθηκε:
– κατά τον χωρικό σχεδιασμό μέχρι σήμερα έχει ακολουθηθεί το μοντέλο του «μέσου χρήστη», με αποτέλεσμα αυτό να λειτουργεί συχνά ως εμπόδιο για τη συμμετοχή στις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες όλων των πολιτών που αποκλίνουν από αυτό το μοντέλο, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι ηλικιωμένοι και τα άτομα μειωμένης κινητικότητας,
– η εφαρμογή των αρχών του «Καθολικού Σχεδιασμού» («Universal design» ή «Design For All»), που προωθείται τόσο διεθνώς όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση (βλ. Resolution ResAP(2007)3 “Achieving full participation through Universal Design”, που υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Υπουργών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 12.12.2007 στην 1014η συνεδρίασή της), αποδεδειγμένα οδηγεί στη δημιουργία αειφόρων περιβαλλόντων, ασφαλέστερων και χωρίς διακρίσεις, που προάγουν την κοινωνική συνοχή και βιώσιμη ανάπτυξη. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Ν.4074/2012), ορίζοντας στο άρθρο 1 ότι «τα άτομα με αναπηρίες περιλαμβάνουν εκείνα που έχουν μακροχρόνιες σωματικές, διανοητικές, πνευματικές ή αισθητήριες αναπηρίες, που, σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια, μπορούν να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους», συσχετίζει άμεσα την αναπηρία με το περιβάλλον διαβίωσης, αστικό ή αγροτικό,
– το παρόν σχέδιο νόμου αφενός ακολουθεί το μοντέλο του «μέσου χρήστη» αφετέρου διαπνέεται από καθαρά τεχνοκρατική αντίληψη και δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του χωρικού σχεδιασμού ως μέσου επίτευξης κοινωνικής συνοχής.
Αναλυτικά τα αιτήματα κατά άρθρο στο σχέδιο νόμου στην επιστολή.
Αθήνα: 15/12/2016
ΠΡΟΣ:
Πρόεδρο και Μέλη Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής των Ελλήνων
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
– κ. Γ. Σταθάκη, Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας
– κ. Σ. Φάμελλο, Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντας & Ενέργειας
– κα Χ. Μπαριτάκη, Γενική Γραμματέα Περιβάλλοντος & Ενέργειας
– κα Ειρ. Κλαμπατσέα, Γενική Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος
– κ. Χρ. Βερναρδάκη, Υπουργό Επικρατείας
Σχέδιο Νόμου ‘Χωρικός Σχεδιασμός -Βιώσιμη Ανάπτυξη’: αιτήματα της Ε.Σ.Α.μεΑ.
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,
Αξιότιμα Μέλη,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), όπως άλλωστε γνωρίζετε, αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο δια του Ν.2430/96 (ΦΕΚ 156Α/10.7.96) Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum).
Στο πλαίσιο της συζήτησης στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής των Ελλήνων του σχεδίου νόμου «Χωρικός Σχεδιασμός-Βιώσιμη Ανάπτυξη», η Ε.Σ.Α.μεΑ. σας αποστέλλει με το παρόν τα αιτήματά της, τα οποία αν και υποβλήθηκαν:
α) εγγράφως στον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας κ. Γ. Σταθάκη με το υπ. αριθ. πρωτ. 1715/17.11.2016 έγγραφό μας και
β) ηλεκτρονικά στον διαδικτυακό τόπο www.opegov.gr στις 17.11.2016,
δυστυχώς δεν λήφθηκαν υπόψη.
Για αυτό το λόγο ζητούμε να μας αποστείλετε πρόσκληση προκειμένου εκπρόσωπός μας να σας παρουσιάσει και δια ζώσης τα παρακάτω αιτήματά μας.
Διαπιστώνοντας ότι:
• κατά τον χωρικό σχεδιασμό μέχρι σήμερα έχει ακολουθηθεί το μοντέλο του «μέσου χρήστη», με αποτέλεσμα αυτός να λειτουργεί συχνά ως εμπόδιο για τη συμμετοχή στις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες όλων των πολιτών που αποκλίνουν από αυτό το μοντέλο, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι ηλικιωμένοι και τα άτομα μειωμένης κινητικότητας γενικότερα,
• η εφαρμογή των αρχών του «Καθολικού Σχεδιασμού» («Universal design» ή «Design For All»), που προωθείται τόσο διεθνώς όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση (βλ. Resolution ResAP(2007)3 “Achieving full participation through Universal Design”, που υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Υπουργών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 12.12.2007 στην 1014η συνεδρίασή της), αποδεδειγμένα οδηγεί στη δημιουργία αειφόρων περιβαλλόντων, ασφαλέστερων και χωρίς διακρίσεις, που προάγουν την κοινωνική συνοχή και βιώσιμη ανάπτυξη. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Ν.4074/2012), ορίζοντας στο άρθρο 1 ότι «τα άτομα με αναπηρίες περιλαμβάνουν εκείνα που έχουν μακροχρόνιες σωματικές, διανοητικές, πνευματικές ή αισθητήριες αναπηρίες, που, σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια, μπορούν να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους», συσχετίζει άμεσα την αναπηρία με το περιβάλλον διαβίωσης, αστικό ή αγροτικό,
• το παρόν σχέδιο νόμου αφενός ακολουθεί το μοντέλο του «μέσου χρήστη» αφετέρου διαπνέεται από καθαρά τεχνοκρατική αντίληψη και δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του χωρικού σχεδιασμού ως μέσου επίτευξης κοινωνικής συνοχής,
και λαμβάνοντας υπόψη:
α) τις παρακάτω απαιτήσεις του συντάγματος και της εθνικής νομοθεσίας μας:
-της παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
– του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), με τον οποίο κυρώθηκε από τη χώρα μας η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, στον οποίο υπαγορεύονται τα εξής:
« 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν να διασφαλίζουν και να προάγουν την πλήρη υλοποίηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών για όλα τα άτομα με αναπηρίες, χωρίς διακρίσεις οποιουδήποτε είδους βάσει της αναπηρίας. Προς το σκοπό αυτό, τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν: [..] στ. Να αναλάβουν ή να προάγουν την έρευνα και ανάπτυξη των καθολικά σχεδιασμένων αγαθών, υπηρεσιών, εξοπλισμού και εγκαταστάσεων, όπως αυτό καθορίζεται στο άρθρο 2 της παρούσας Σύμβασης, που θα πρέπει να απαιτήσουν την ελάχιστη δυνατή προσαρμογή και το λιγότερο κόστος, προκειμένου να ικανοποιούνται οι συγκεκριμένες ανάγκες ενός ατόμου με αναπηρίες, να προάγουν τη διαθεσιμότητα και τη χρήση τους και να προάγουν τον καθολικό σχεδιασμό κατά την ανάπτυξη των προτύπων και κατευθυντήριων οδηγιών […]» (άρθρο 4 «Γενικές Υποχρεώσεις»)
– «Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές. Τα μέτρα αυτά, που θα συμπεριλαμβάνουν τον προσδιορισμό και την εξάλειψη των εμποδίων και κωλυμάτων προσβασιμότητας, θα ισχύουν, μεταξύ άλλων, για: α. τα κτίρια, τους δρόμους, τις μεταφορές και λοιπές εσωτερικές και υπαίθριες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων και των σχολείων, των κατοικιών, των ιατρικών εγκαταστάσεων και των εργασιακών χώρων» (Άρθρο 9 «Προσβασιμότητα),
-τις παρ. 7 και 8 του άρθρου 4 του Ν. 3979/2011 «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 138 Α’/16.06.2011)7, σύμφωνα με τις οποίες: «Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαμορφώνουν την πληροφόρηση και επικοινωνία και εν γένει τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κατά τρόπο, ώστε αυτές να είναι φιλικές προς τον χρήστη, να διασφαλίζουν και να ενισχύουν την ισότητα ως προς την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες πρόσβασης ορισμένων ομάδων ή ατόμων και ιδίως των ατόμων με αναπηρία» και «Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η διαμόρφωση και προμήθεια των αντίστοιχων πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και υπηρεσιών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρίες και τη δυνατότητα αξιοποίησης των σχετικών υπηρεσιών από αυτά»,
-της ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», όπου στο Παράρτημα Ι (στην ενότητα 7 «Προσβασιμότητα», ΚΥ. 49 -Βλ. επίσης ΚΠ.27) ορίζεται ότι οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο «Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού» (WCAG) έκδοση 2.0, επίπεδο προσβασιμότητας «ΑΑ», το οποίο αποτελεί το de facto πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας,
β) τις πρόνοιες για τα άτομα με αναπηρία του νέου θεματολογίου 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και δη του Στόχου 11,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τα εξής:
1) Το εδάφιο α) της παρ. 1 του άρθρου 3 «Εθνική Χωρική Στρατηγική» να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
« […] α) τη βιώσιμη ανάπτυξη και δικτύωση του εθνικού χώρου διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή και την άρση των αποκλεισμών, ιδιαιτέρως σε βάρος των ατόμων με αναπηρία[..]»
2) Το εδάφιο β) της παρ. 1 του άρθρου 4 «Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας» να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Συνιστάται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕN), Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας το οποίο αποτελείται από δεκαεννέα (19) μέλη και συγκροτείται από:
α) Έναν επιστήμονα αναγνωρισμένου κύρους, ευρείας αποδοχής και εμπειρίας σε θέματα χωροταξίας που ορίζεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ως Πρόεδρο.
β) Έναν εκπρόσωπο από: την Ένωση Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ), την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΓΕΩΤΕΕ), το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΟΕΕ), το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ), τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), , τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), την Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), την Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), την Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ), την Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ), τον Σύλλογο Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΣΕΜΠΧΠΑ), και τον Σύλλογο Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ)».
Αξίζει να επισημανθεί ότι λόγω της πολύχρονης εμπειρίας και τεχνογνωσίας που η Ε.Σ.Α.μεΑ. διαθέτει, αλλά και του επίσημα αναγνωρισμένου ρόλου της ως κοινωνικού εταίρου της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα που αφορούν είτε έμμεσα είτε άμεσα στα άτομα με αναπηρία, θεωρούμε αδιανόητο να μην συμμετέχει εκπρόσωπός της στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας. Η συμμετοχή εκπροσώπου μας θα συμβάλλει στη ένταξη της διάστασης της αναπηρίας στον χωρικό σχεδιασμό και στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής.
Επιπρόσθετα, στατιστικά στοιχεία της E.C.M.T. (ECMT: European Conference of Ministers of Transport) αναφέρουν ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών (με ανάγκες παρόμοιες με τα άτομα με αναπηρία) μέχρι το 2050 θα ανέρχονται στο 30 – 40% των πολιτών. Η δημογραφική αυτή εξέλιξη επιτείνει την ανάγκη ένταξης της διάστασης της αναπηρίας στον χωρικό σχεδιασμό.
3) Μετά το εδάφιο η) της παρ. 1 του άρθρου 6 «Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (Π.Χ.Π.)» να συμπληρωθεί εδάφιο θ) ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. α) Τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια αποτελούν σύνολα κειμένων, χαρτών ή και διαγραμμάτων, με τα οποία παρέχονται, κατευθύνσεις χωρικής ανάπτυξης και οργάνωσης σε περιφερειακό επίπεδο, ιδίως, για:
α) την αποτίμηση, ανάδειξη και αξιοποίηση των ιδιαίτερων αναπτυξιακών και γενικότερα χωρικών χαρακτηριστικών κάθε Περιφέρειας για την ισότιμη ένταξή της στον εθνικό, ενωσιακό και διεθνή, [….]
η) την προστασία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου.
θ) την άρση των πάσης φύσεως εμποδίων και αποκλεισμών, ιδιαιτέρως σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, με στόχο τη δημιουργία συνεκτικών και προσβάσιμων Περιφερειών […]».
4) Η παρ. 1 του άρθρου 7 «Τοπικά Χωρικά Σχέδια (Τ.Χ.Σ)» να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια αποτελούν σύνολα κειμένων, χαρτών και διαγραμμάτων με τα οποία καθορίζονται το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης, οι χρήσεις γης, οι όροι και περιορισμοί δόμησης, καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρος ή περιορισμός που απαιτείται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής ενός πρωτοβαθμίου ΟΤΑ στη βάση της διασφάλισης της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής, της δίκαιης κατανομής πόρων και της άρσης των πάσης φύσεως εμποδίων, απροσπέλαστων περιβαλλόντων και αποκλεισμών, ιδιαιτέρως σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, […]
5) Η παρ. 2 του άρθρου 8 «Ειδικά Χωρικά Σχέδια» να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«[…] 2. Τα Ε.Χ.Σ αποτελούν σύνολα κειμένων, χαρτών και διαγραμμάτων με τα οποία καθορίζονται χρήσεις γης, γενικοί όροι και περιορισμοί δόμησης καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρος ή περιορισμός στη βάση διασφάλισης της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής και της άρσης των πάσης φύσεως αποκλεισμών, ιδιαιτέρως σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, που απαιτείται ώστε να καταστούν οι εν λόγω περιοχές κατάλληλες είτε για τη δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων δραστηριοτήτων είτε για την πραγματοποίηση προγραμμάτων και παρεμβάσεων της παρ. 1 του παρόντος άρθρου. […]»
6) Η παρ. 1 του άρθρου 10 «Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής» να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Για την πολεοδόμηση ορισμένης περιοχής απαιτείται η σύνταξη και έγκριση Πολεοδομικού Σχεδίου Εφαρμογής το οποίο περιλαμβάνει το Πολεοδομικό Σχέδιο και Πράξη Εφαρμογής. Με τα σχέδια αυτά εξειδικεύονται, σε κλίμακα πόλης ή οικισμού ή τμημάτων αυτών ή σε ζώνες και περιοχές ειδικών χρήσεων, οι ρυθμίσεις των Τοπικών ή Ειδικών Χωρικών Σχεδίων περί χρήσεων γης και όρων δόμησης και καθορίζονται επακριβώς οι κοινόχρηστοι, κοινωφελείς και οικοδομήσιμοι χώροι της προς πολεοδόμηση περιοχής καθώς και τα διαγράμματα των δικτύων υποδομής, τα οποία σε κάθε περίπτωση ικανοποιούν τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία […]».
7) Η παρ. 7 του άρθρου 11 «Κωδικοποίηση διατάξεων χωροταξίας και πολεοδομίας» να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«[…] 7. Ο κώδικας καταρτίζεται σε ηλεκτρονική βάση, η οποία θα είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις της Υπουργικής Απόφασης με Αριθ. ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΦΕΚ 1301 Β/ 12.04.2016), και ορίζονται οι εξουσιοδοτικές διατάξεις για τα αρμόδια όργανα, τη διαδικασία ενημέρωσης, επικαιροποίησης και έγκρισης της τροποποίησης του […]».
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,
Αξιότιμε Μέλη,
Ελπίζοντας ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στα προαναφερθέντα αιτήματά μας.
Με εκτίμηση
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ
Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ