Ο «εφιάλτης» της εκτροπής επανέρχεται – Η Μεσοχώρα κινδυνεύει με αφανισμό
Εδώ και πάνω από 35 χρόνια, μια σειρά από «βαριά» έργα στον πάνω ρου του Αχελώου –δηλαδή, στο μέχρι τότε ανέγγιχτο κομμάτι του- έχουν γίνει ο μόνιμος «βραχνάς» των τοπικών κοινωνιών. Πρόκειται για τα έργα που έχουν ταυτιστεί με την εκτροπή του Αχελώου, απειλώντας και το ίδιο το ποτάμι και το ευρύτερο περιβάλλον της περιοχής με ανεπανόρθωτες επιπτώσεις. Ανάμεσά τους, κορυφαία θέση έχει το φράγμα και το υδροηλεκτρικό έργο στη Μεσοχώρα.
Τα τελευταία τρία χρόνια ο «εφιάλτης» έχει επανέλθει. Το όχημα για την επαναφορά του σχεδίου της εκτροπής είναι η τμηματική αδειοδότηση και λειτουργία του έργου. Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που ο νέος σχεδιασμός ξεκινά με το φράγμα και το υδροηλεκτρικό έργο στη Μεσοχώρα, τα οποία παρουσιάζονται σαν αυτόνομο έργο παραγωγής «πράσινης» ενέργειας, άσχετο με την εκτροπή. Και για να πειστούν οι «ιθαγενείς» ότι κάτι έχει αλλάξει στην επίσημη πολιτική, παραγγέλνουν και μια μελέτη για την ευστάθεια του τμήματος του οικισμού της Μεσοχώρας που δεν κατακλύζεται.
Τίποτα ουσιαστικό δεν έχει αλλάξει
Η επιχείρηση παραπλάνησης σκοντάφτει στην αμείλικτη πραγματικότητα: το φράγμα και το υδροηλεκτρικό έργο στη Μεσοχώρα σχεδιάζεται να λειτουργήσουν με τις προδιαγραφές της εκτροπής, η εκτροπή εξακολουθεί να περιλαμβάνεται στους επίσημους σχεδιασμούς, οι φανατικοί υποστηρικτές της πιέζουν αφόρητα και η κυβέρνηση υπόσχεται ότι θα τους «εκπλήξει ευχάριστα». Ποιος μπορεί να εφησυχάζει και να παραμένει αμέριμνος, μέσα σε αυτό το σκηνικό;
Κακά τα ψέματα: το φράγμα της Μεσοχώρας είναι δεμένο με ισχυρό «γάμο» με την εκτροπή του Αχελώου και καμιά επικοινωνιακή τακτική δεν μπορεί να μας πείσει ότι έχουν πάρει «διαζύγιο». Ακόμη κι αν –για μια στιγμή- δεχτούμε ότι βρίσκονται σε προσωρινή «διάσταση», είναι αδύνατο να παραβλέψουμε ότι δύο καινούργια φράγματα στον άνω ρου του Αχελώου (Μεσοχώρα και Συκιά) είναι υπεραρκετά για να «αποτελειώσουν» το ποτάμι και από ποτάμι να το μετατρέψουν σε ένα άθροισμα διαδοχικών λιμνών (Μεσοχώρα – Συκιά – Κρεμαστά – Καστράκι – Στράτος).
Από την άλλη, ξέρουμε πολύ καλά ότι μεγάλο μέρος της –πετυχημένης- καμπάνιας κατά της εκτροπής του Αχελώου έχει στηριχτεί στην ανάδειξη των μη αναστρέψιμων επιπτώσεων που θα έχει η κατασκευή και η λειτουργία των φραγμάτων στον άνω ρου. Γι αυτό, είναι καταδικασμένη σε αποτυχία και η προσπάθεια να αναζητηθούν υποστηρικτές του υδροηλεκτρικού έργου στη Μεσοχώρα, ανάμεσα σε αυτούς που μάχονται την εκτροπή του Αχελώου. Γιατί η εκτροπή δεν είναι μια αόριστη έννοια, είναι ένα σύνολο επιμέρους έργων (φραγμάτων και σήραγγας εκτροπής), τα οποία αλλού προωθούνται (Μεσοχώρα) και αλλού -για την ώρα- συντηρούνται (Συκιά), σαν χρήσιμα. Ποιός λογικός άνθρωπος μπορεί να δεχτεί ότι ένα άθροισμα «καλών» έργων (δηλαδή, φραγμάτων και σήραγγας εκτροπής) μπορεί να δώσει ένα «κακό» σύνολο (δηλαδή, την εκτροπή); Μάταιος ο κόπος τους, λοιπόν.
«Αφού το φράγμα υπάρχει, το λειτουργούμε»: μια νέα αντίληψη για το δημόσιο συμφέρον
Μια νέα αντίληψη για το δημόσιο συμφέρον εισάγει η νέα κυβέρνηση με την παραπάνω επιλογή. Για να την στηρίξει επικαλείται ισχυρισμούς για: τα χρήματα που έχουν δαπανηθεί ως τώρα, το ενεργειακό όφελος, το υποτιθέμενο περιβαλλοντικό όφελος από την παραγωγή «πράσινης» ενέργειας και τα διαφυγόντα έσοδα της ΔΕΗ. Οι ισχυρισμοί αυτοί θεμελιώνονται σε μια απολύτως σαθρή βάση. Για τον απλούστατο λόγο ότι αγνοούν τον κυριότερο παράγοντα: ότι, δηλαδή, τα έργα στον άνω ρου του Αχελώου –άμεσα και σε βάθος χρόνου- θα έχουν τεράστιες και ανεπίστρεπτες βλαπτικές συνέπειες.
Αυτοί που επικαλούνται το ρεαλισμό, συσκοτίζουν την υπάρχουσα κατάσταση και κινούνται -αποκλειστικά- με γνώμονα την εξυπηρέτηση ιδιοτελών πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Ποια είναι η αλήθεια:
το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει, αντί να συνεχίζεται η διασπάθιση χρημάτων, να σταματήσουν τα έργα στον άνω ρου του Αχελώου, να κατεδαφιστούν τα φράγματα και να γίνει περιβαλλοντική αποκατάσταση της περιοχής.
Η ενεργειακή συνεισφορά του υδροηλεκτρικού έργου στη Μεσοχώρα είναι αρκετά κάτω από το 1% της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Εδώ και πολύ καιρό, τα μεγάλα φράγματα έχουν πάψει να θεωρούνται ήπια έργα και το νερό ανανεώσιμη πηγή.
Τα υδροηλεκτρικά έργα έχουν συγκεκριμένα όρια, στην επιδίωξη να περιοριστεί η λειτουργία των ρυπογόνων θερμικών μονάδων.
Η ΔΕΗ του 2017 δεν είναι η ΔΕΗ του 1950. Το 45% των μετοχών της είναι στο χρηματιστήριο και το 17% στο ΤΑΙΠΕΔ. Συνεχώς συρρικνώνεται, πουλά περιουσιακά της στοιχεία, ανάμεσά τους και μονάδες παραγωγής ενέργειας (σήμερα, λιγνιτικές μονάδες, αύριο και υδροηλεκτρικές).
Γενικευμένη επίθεση στα «κοινά» αγαθά
Αν δούμε τα πράγματα από μια απόσταση, θα διαπιστώσουμε ότι η περίπτωση του Αχελώου δεν είναι μια παρένθεση. Αντίθετα, είναι ένα μικρό μέρος ενός παζλ, όπου το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο έχει επιλέξει να χρησιμοποιήσει το περιβάλλον και τα «κοινά» αγαθά σαν εργαλείο πλουτισμού για τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα, για το κεφάλαιο. Για τα συμφέροντα αυτά, οι κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οι οικονομικές επιπτώσεις για το σύνολο της κοινωνίας θεωρούνται αμελητέα ποσότητα.
Αυτήν τη νέα πραγματικότητα –ειδικά στο ζήτημα της διαχείρισης των νερών- τη βιώνουν οι κάτοικοι της Χαλκιδικής, που χάνουν τις πηγές του πόσιμου νερού από τη βιομηχανία εξόρυξης χρυσού, οι κάτοικοι του Πηλίου και του Βόλου, οι κάτοικοι της Ηπείρου με τις επεμβάσεις στον Αώο ποταμό και τη βιομηχανία της εμφιάλωσης του πόσιμου νερού, οι κάτοικοι της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης με την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των εταιρειών ύδρευσης – αποχέτευσης κλπ.
Από αυτήν τη λαίλαπα κανείς δεν μπορεί να σωθεί μόνος του. Η αλληλεγγύη και οι κοινοί αγώνες είναι προϋπόθεση για να έχουν αίσιο αποτέλεσμα και οι τοπικές συγκρούσεις. Το κίνημα κατά της εκτροπής του Αχελώου και των έργων στον άνω ρου έχει πλούσια εμπειρία (θετική και αρνητική) σε αυτό το ζήτημα. Σοφότερο και αυτό, θα την αξιοποιήσει και στη νέα συγκυρία, στον αγώνα για:
Οριστική ακύρωση της εκτροπής –
Κατεδάφιση του φράγματος της Μεσοχώρας και των υπόλοιπων έργων
KAΛΕΣΜΑ
ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΟΧΩΡΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ
ΝΑ ΜΗΝ ΠΕΡΑΣΕΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΤΗ ΜΕΣΟΧΩΡΑ
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 119)
ΤΕΤΑΡΤΗ 12 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΣΤΙΣ 7 ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ
Έχουν περάσει, σχεδόν, 35 χρόνια, από τη στιγμή που ξεκίνησαν τα πρώτα έργα στον άνω ρου του Αχελώου (μεγάλα φράγματα, ταμιευτήρες, υδροηλεκτρικά έργα, σήραγγες εκτροπής κλπ.), που, όλα αυτά τα χρόνια, συνηθίσαμε να αποκαλούμε έργα της εκτροπής του Αχελώου, καθώς η συνδυασμένη λειτουργία τους είχε -και έχει- σαν σκοπό την υλοποίηση ενός παράλογου στόχου, αυτού της μεταφοράς των νερών του Αχελώου στο Θεσσαλικό κάμπο.
Ο σχεδιασμός αυτός βρίσκεται στο πιο κρίσιμο, ίσως, σημείο. Γιατί, χωρίς να έχει υπάρξει καμιά ρητή δέσμευση για την ακύρωση της εκτροπής, έχει επιλεγεί η τμηματική προώθηση του έργου, με πρώτη πράξη τη λειτουργία του φράγματος και του υδροηλεκτρικού έργου (ΥΗΕ) στη Μεσοχώρα, σαν αυτόνομου, «πράσινου» ενεργειακού έργου. Η επιδίωξη είναι διπλή και προφανής: αφενός, να διεμβολιστεί – διασπαστεί το μέτωπο κατά της εκτροπής και, αφετέρου, να δημιουργηθεί ένα σημαντικό προηγούμενο για την υλοποίηση και των υπόλοιπων έργων της εκτροπής.
Ο αναπληρωτής υπουργός περιβάλλοντος και ενέργειας κ. Φάμελλος ανακοίνωσε ότι είναι θέμα λίγων ημερών η υπογραφή της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του υδροηλεκτρικού έργου. Για να προχωρήσουν όλα απρόσκοπτα, η κυβέρνηση έχει βάλει σε εφαρμογή σχέδιο «ακύρωσης» της αντίστασης των Μεσοχωριτών, με δέλεαρ την οικιστική αποκατάσταση των κατοίκων της Μεσοχώρας προτού αρχίσει η πλήρωση του ταμιευτήρα και την παραμονή του μη κατακλυζόμενου τμήματος του οικισμού (!!!!). Τόσο φτηνά κοστολογούν έναν εμβληματικό αγώνα δεκαετιών, που συνάντησε μια τεράστια υποστήριξη σε πανελλαδικό επίπεδο.
Δυστυχώς, δεν είναι το μόνο δείγμα της πολιτικής αυτής της κυβέρνησης, που έχει «προσφερθεί» να φέρει σε πέρας ότι δεν κατάφεραν οι προκάτοχοί της. Τα ίδια δε γίνονται με τις μεταλλευτικές δραστηριότητες χρυσού στη ΒΑ Χαλκιδική; Τα ίδια δε γίνονται με την εκποίηση σημαντικών ενεργειακών υποδομών, που θα οδηγήσουν στην πώληση (και) υδροηλεκτρικών έργων της (ημι-ιδιωτικοποιημένης) ΔΕΗ; Τα ίδια δε γίνονται με τα σχέδια πώλησης υποδομών και υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης μεγάλων αστικών κέντρων; Για να μιλήσουμε μόνο για το νερό.
Γι αυτό, ο αγώνας κατά της εκτροπής και της κατασκευής νέων υδροηλεκτρικών έργων στον άνω ρου του Αχελώου δεν ήταν ποτέ και μόνο ένα απλό κίνημα αλληλεγγύης σε μια τοπική κοινότητα, που απειλείται με αφανισμό. Είναι ένας αγώνας για τη διάσωση των ποταμών, για την υπεράσπιση των κοινών αγαθών, για την απόκρουση των νεοφιλελεύθερων επιλογών, είναι ένας αγώνας για τη ζωή, τη γη και την ελευθερία. Που σε αυτή τη φάση του, μπορεί και πρέπει να ακυρώσει την περιβαλλοντική αδειοδότηση του υδροηλεκτρικού έργου στη Μεσοχώρα.
