Ο Mel Greaves έχει έναν απλό στόχο στη ζωή. Προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ρόφημα, σαν γιαούρτι, που θα σταματούσε την ανάπτυξη λευχαιμίας στα παιδιά.

Η ιδέα μπορεί να φαίνεται εκκεντρική. Οι καρκίνοι συνήθως δεν καταπολεμούνται τόσο απλά. Ωστόσο, ο καθηγητής Greaves είναι σίγουρος και, δεδομένης της εμπειρίας του στον τομέα, οι ιδέες του λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από άλλους ερευνητές του καρκίνου.

Με έδρα το Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο στο Λονδίνο, ο Greaves μελετά την παιδική λευχαιμία για τρεις δεκαετίες. Μάλιστα, το 2018, χρίστηκε και ιππότης για το σημαντικό έργο του στον τομέα της έρευνας.

“Εδώ και 30 χρόνια προσπαθώ επίμονα να μάθω τους λόγους για τους οποίους τα παιδιά παθαίνουν λευχαιμία”, λέει. “Τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε μια απάντηση σε αυτήν την ερώτηση – και αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τρόπους να την σταματήσουμε στην αρχή της. Εξ ου και η ιδέα μου για το ρόφημα.”

Τη δεκαετία του 1950, η κοινή οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία – η οποία προσβάλλει ένα στα 2.000 παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο – ήταν θανατηφόρα. Σήμερα το 90% των περιπτώσεων θεραπεύεται, αν και η θεραπεία είναι τοξική και μπορεί να υπάρχουν μακροχρόνιες παρενέργειες. Επιπλέον, τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ο αριθμός των περιπτώσεων στην πραγματικότητα αυξήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη με σταθερό ρυθμό περίπου 1% ετησίως.

“Είναι ένα χαρακτηριστικό των ανεπτυγμένων κοινωνιών αλλά όχι των αναπτυσσόμενων”, προσθέτει ο Greaves. “Η ασθένεια εξελίσσεται παράλληλα με την ευημερία”.

Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία προκαλείται από μια σειρά βιολογικών παραγόντων. Η αρχική αιτία είναι μια γενετική μετάλλαξη που εμφανίζεται σε περίπου ένα στα 20 παιδιά.

«Αυτή η μετάλλαξη προκαλείται από κάποιο είδος ατυχήματος στη μήτρα. Δεν κληρονομείται, αλλά αφήνει το παιδί εκτεθειμένο στον κίνδυνο να πάθει λευχαιμία αργότερα στη ζωή του”, προσθέτει ο Greaves.

Για να εμφανιστεί η λευχαιμία, πρέπει να συμβεί ένα άλλο βιολογικό γεγονός και αυτό περιλαμβάνει το ανοσοποιητικό σύστημα. “Για να λειτουργήσει σωστά το ανοσοποιητικό σύστημα, πρέπει να αντιμετωπίσει μια μόλυνση τον πρώτο χρόνο της ζωής”, λέει ο Greaves. Χωρίς αυτήν την αναμέτρηση με μια μόλυνση, το σύστημα παραμένει αδρανές και δεν θα λειτουργήσει σωστά. ”

Και αυτό το ζήτημα γίνεται όλο και πιο ανησυχητικό πρόβλημα. Οι γονείς μεγαλώνουν παιδιά σε σπίτια όπου τα αντισηπτικά μαντηλάκια, τα αντιβακτηριακά σαπούνια και τα απολυμαντικά καθαριστικά δαπέδου είναι ο κανόνας. Η βρωμιά εξαλείφεται για το καλό των ενοίκων του σπιτιού.

Επιπλέον, μειώνεται ο βρεφικός θηλασμός και υπάρχει η τάση να έχουν λιγότερες κοινωνικές επαφές με άλλα παιδιά. Και οι δύο τάσεις μειώνουν την επαφή των μωρών με μικρόβια. Αυτό έχει οφέλη, αλλά και παρενέργειες. Επειδή τα μικρά παιδιά δεν εκτίθενται σε μικρόβια και λοιμώξεις όπως γινόταν κάποτε, το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν προετοιμάζεται σωστά.

“Όταν ένα τέτοιο μωρό εκτίθεται τελικά σε κοινές λοιμώξεις, το ανώριμο ανοσοποιητικό του σύστημα αντιδρά με εξαιρετικά ανώμαλο τρόπο”, λέει ο Greaves. “Αντιδρά υπερβολικά και προκαλεί χρόνια φλεγμονή”.

Καθώς εξελίσσεται αυτή η φλεγμονή, χημικές ουσίες που ονομάζονται κυτοκίνες απελευθερώνονται στο αίμα και αυτές μπορούν να προκαλέσουν μια δεύτερη μετάλλαξη που οδηγεί σε λευχαιμία σε παιδιά που φέρουν την πρώτη μετάλλαξη.

“Η ασθένεια χρειάζεται δύο παράγοντες για να ξεκινήσει”, εξηγεί ο Greaves. “Ο δεύτερος προέρχεται από τη χρόνια φλεγμονή που προκαλείται από ένα ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα”.

Με άλλα λόγια, ένα ευαίσθητο παιδί πάσχει από χρόνια φλεγμονή που συνδέεται με τα σύγχρονα σούπερ καθαρά σπίτια και αυτή η φλεγμονή αλλάζει την ευαισθησία του στην λευχαιμία, ώστε να μετατραπεί σε αρρώστια.

Από αυτή την οπτική, η ασθένεια προκαλείται από μια διπλή κατάσταση αλληλεπιδρώντων προγεννητικών και περιβαλλοντικών γεγονότων, όπως είχε περιγράψει ο Greaves στο περιοδικό Nature Reviews Cancer το 2018

“Αυτή η νέα εικόνα προσφέρει στους επιστήμονες την ευκαιρία να παρέμβουν και να εμποδίσουν την ανάπτυξη λευχαιμίας στα αρχικά στάδια”, προσθέτει. “Δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς να αποτρέψουμε την εμφάνιση της αρχικής προγεννητικής μετάλλαξης στη μήτρα, αλλά τώρα μπορούμε να σκεφτούμε τρόπους για να εμποδίσουμε τη χρόνια φλεγμονή που συμβαίνει αργότερα”.

Για να γίνει αυτό, ο Greaves, μαζί με την ομάδα του, έχουν αρχίσει να εξετάζουν τα βακτήρια, τους ιούς και άλλα μικρόβια που ζουν στο ανθρώπινο έντερο. Αυτά μας βοηθούν να χωνέψουμε το φαγητό μας, αλλά επίσης δίνουν μια ένδειξη για τα μικρόβια στα οποία έχουμε εκτεθεί κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με ευρήματα ερευνών, οι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες χώρες τείνουν να έχουν πολύ λιγότερα είδη βακτηρίων στα έντερα τους, – και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν εκτεθεί σε λιγότερα είδη μικροβίων στα πρώτα στάδια της ζωής τους: μια αντανάκλαση αυτών των «καθαρότερων» σπιτιών στα όποια ζουν τώρα.

“Πρέπει να βρούμε τρόπους ανασύστασης του μικροβιώματός τους – όπως ονομάζουμε αυτήν την κοινότητα μικροβίων. Πρέπει επίσης να βρούμε ποια είναι τα πιο σημαντικά είδη βακτηρίων για την προετοιμασία του ανοσοποιητικού συστήματος ενός παιδιού”.

Για να γίνει αυτό, ο Greaves πειραματίζεται τα τελευταία χρόνια σε ποντίκια για να ανακαλύψει ποια μικρόβια είναι καλύτερα για την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος των τρωκτικών, με την προοπτική μακροπρόθεσμης μελέτης και σε ανθρώπους.

“Ο στόχος είναι να βρεθούν έξι ή ίσως 10 είδη μικροβίων που θα μπορέσουν να επαναφέρουν το μικροβίωμα ενός παιδιού σε υγιές επίπεδο. Αυτό το κοκτέιλ μικροβίων θα δοθεί, όχι ως χάπι, αλλά ίσως ως ρόφημα σαν γιαούρτι σε πολύ μικρά παιδιά”.

“Και δεν θα βοηθούσε μόνο στην πρόληψη της παιδικής λευχαιμίας. Περιπτώσεις ασθενειών όπως ο διαβήτης τύπου 1 και οι αλλεργίες επίσης παρουσιάζουν αύξηση στη δύση και έχουν επίσης συνδεθεί με την αποτυχία μας να εκθέσουμε τα μωρά σε βακτήρια, ώστε να ενδυναμωθεί το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Έτσι, ένα τέτοιο ρόφημα θα βοηθούσε επίσης στη μείωση του αριθμού των περιπτώσεων αυτών των ασθενειών”.

“Νομίζω ότι η προοπτική είναι απίστευτα συναρπαστική. Πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο όχι μόνο της λευχαιμίας αλλά και ορισμένων άλλων πολύ εξουθενωτικών καταστάσεων”.

Νewsroom enallaktikos.gr/Με πληροφορίες από Guardian/Φωτο: YouTube

ΠΗΓΗ: enallaktikos.gr