https://ikariologos.gr/oroi-xrisis/
Η επιστημονική πληροφορία στο διαδίκτυο: από τις μανούλες του fb στα εμβόλια και τη Novartis

Η επιστημονική πληροφορία στο διαδίκτυο: από τις μανούλες του fb στα εμβόλια και τη Novartis

Του Πάνου Χριστοδούλου*

Αφορμή για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου είναι το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Unfollow με τίτλο Κάτω τα χέρια από τα μαμαδογκρούπ της Μαρινίκης Αλεβιζοπούλου. Το άρθρο αν και παρουσιάζει με ενδιαφέρον τρόπο την αγωνία των νέων γονιών καθώς και το τοίχος που υψώνουν πολλοί γιατροί με τους ασθενείς τους, παραβλέπει την υπόθεση της αξιολόγησης της ροής της πληροφορίας στο διαδίκτυο, και γι’ αυτό το λόγο καταλήγει να υπερασπίζεται την ύπαρξη των μαμαδογκρούπ. Δυστυχώς είναι υπαρκτή η απαξίωση της επιστημονικής γνώσης από μερίδα της Αριστεράς, ως τεχνοκρατική αντίληψη και ελεγχόμενη ταξικά. Το παρόν άρθρο γράφεται υπό το πρίσμα ότι η γνώση απελευθερώνει. Η τεκμηριωμένη και γειωμένη γνώση και όχι τα fake news και η “burn the witch” λογική του πλήθους του Μεσαίωνα.Παρεπιμπτόντως οι μάγισσες του μεσαίωνα ήταν στην πλειοψηφία τους επιστήμονες που αμφισβητούσαν τα κοινωνικά και θρησκευτικά στερεότυπα.

Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε μια εποχή που η πληροφορία έχει απευλευθωρθεί πλήρως. Από το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το youtube υπάρχουν άπειρες πληροφορίες που περιμένουν τον καθένα να τις αντικρίσει. Πληροφορίες όμως και όχι γνώση. Η γνώση προκύπτει από την ορθή αξιολόγηση των ερεθισμάτων, την επεξεργασία τους και την αποκόμιση συμπερασμάτων. Το οποίο δε μπορεί να το κάνει ο καθένας και για κάθε αντικείμενο. Γι’ αυτό το λόγο έχουν αναπτυχθεί τα fake news, η παραπληροφόρηση και η διάβρωση του επιστημονικού λόγου από μεσαιωνικές και φονταμεταλιστικές αντιλήψεις, όπως αυτές που πολλές φορές εκφράζονται από ομάδες του facebook όπως οι μανούλες του fb. Το γεγονός αυτό ευνοείται πολλές φορές από την ανωνυμία και το χάος του διαδικτύου, όπου ο καθένας μπορεί να γράφει ότι θέλει, να λασπολογεί όποιον ή ότι θέλει, κρυμμένος στο σκοτάδι. Προσωπικά πάντοτε εμπιστευόμουν μόνο ενυπόγραφα κείμενα.

Το πρόβλημα όμως δεν ξεκινάει από εκεί. Το πρόβλημα βασικά ξεκινάει από την επιστημονική κοινότητα. Η εξουσία των επιστημόνων υγείας, λόγω του μονοπωλίου της πληροφορίας που διαθέτουν είναι τόσο τεράστια που με την πάροδο του χρόνουέχτισαν ένα τοίχος ανάμεσα σε αυτούς και τους ασθενείς τους. Και πολλές φορές αυτό το τοίχος δεν χτίστηκε από αφέλεια αλλά γιατί ο φοβισμένος ασθενής είναι πιο εύκολα χειραγωγήσιμος και εκμεταλλεύσιμος. Σε κάθε περίπτωση, είτε από καλή είτε από κακή πρόθεση, διαμορφώθηκε μια πατερναλιστική αντίληψη ιατρικής στην οποία η ροή της πληροφορίας είναι ελεγχόμενη και κατά βούληση από το γιατρό προς τον ασθενή. Η λύση όμως σε αυτό δεν είναι οι μανούλες το fb και το κάθε άλλο τυχάρπαστο γκρουπ στο facebook. Η λύση είναι αφενός μια πλήρης αγωγή υγείας που θα ξεκινά από τα σχολικά χρόνια και θα καλλιεργεί την ικανότητα στους μελλοντικούς ασθενείς να διακρίνουν την ορθά επιστημονική από την άχρηστη πληροφορία, τον καλό γιατρό από τον έμπορο γιατρό. Μέχρι να γίνει όμως αυτό έχουν χρέος οι επιστημονικοί φορείς να δημιουργούν εγκεκριμένα και ασφαλή site πληροφόρησης και οι πολίτες να ελέγχουν τις πηγές και τη βιβλιογραφία των ειδήσεων. Ένα δεύτερο στάδιο είναι η εγκαθίδρυση μιας άλλης προσέγγισης της σχέσης γιατρού ασθενή, που ήδη έχει αναπτυχθεί από την πρόοδο της ψυχολογικής επιστήμης. Μια σχέση στην οποία ο γιατρός θα είναι ισότιμος με τον ασθενή, θα αποφασίζουν από κοινού τις θεραπευτικές πράξεις και θα ακολουθούν από κοινού την πορεία της θεραπείας.

Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι από ένα άρθρο ξεκίνησε όλη η παράνοια του αντιεμβολιαστικού κινήματος τη δεκαετία του 90. Ένα άρθρο, που αργότερα αποδείχθηκε ότι εγνωσμένα ανέφερε ψευδή στοιχεία κατά συγκεκριμένων εμβολίων, αρκούσε για να αναπαραχθεί ως άγιο δισκοπότηρο του αντιεμβολιαστικού κινήματος στην new age εποχή της νέας χιλιετίας. Συνομωσίες, σιωνισμός, εξωγήινοι, φαρμακευτικές εταιρίες δημιουργούν νέα επεισόδια X files του μεσαίωνα στο διαδίκτυο. Το μόνο που λείπει είναι να βγει ο skai και να προσθέσει ότι ο Δημήτρης Κουφοντίνας πήρε άδεια για να μολύνει τα παιδιά μας μέσω εμβολίων υπέρ της τρομοκρατίας, για να συνδυαστεί και με το θέμα των δικαιωμάτων. Αν και σε κάποια παρακμιακά site ήδη διαρρέει ότι εμβόλια είναι υπεύθυνα για την ομοφυλοφιλία. Η αλήθεια είναι ότι τα εμβόλια για το μόνο που είναι υπεύθυνα είναι για την απόκρουση ασθενειών. Δεν είναι τυχαίο που η μείωση τους συνδυάστηκε με την αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς και δύο νεκρά παιδιά.

Ένα δεύτερο πρόβλημα που οδήγησε στην απαξίωση της επιστημονικής κοινότητας είναι η εμπλοκή τμήματος της με φαρμακευτικές εταιρίες και επιχειρηματικά συμφέροντα. Είναι δυστυχώς πραγματικότητα ότι οι πλασιέ των φαρμακευτικών προϊόντων κάνουν ανενόχλητοι βόλτες στα νοσοκομεία. Όπως είναι αλήθεια ότι η απελευθέρωση της παραγωγής γεννόσημων φαρμάκων δημιούργησε σκευάσματα αμφίβολης ποιότητας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η πλειοψηφία των γεννόσημων φαρμάκων δεν είναι αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνας χρόνων. Κάπου εδώ ερχόμαστε και στην υπόθεση Novartis, την οποία όμως οφείλουμε να δούμε στη σωστή της και πραγματική της διάσταση. Είναι αλήθεια ότι πολλοί φαρμακευτικοί οργανισμοί και λογικά και η Novartis έχουν εμπλοκές με κυβερνήσεις, υπουργούς, ΜΚΟ, γιατρούς. Η διαφθορά τους όμως δεν έγκειται στην διαρροή κακών σκευασμάτων. Δεν συμφέρει εξάλλου μια μεγάλη φαρμακευτική να πεθάνει ο πελάτης της. Η εμπλοκή τους έγκειται, όπως φαίνεται από τα πρώτα στοιχεία της έρευνας, στους αριθμούς των προμηθειών και την κοστολόγηση τους. Είναι άλλο ζήτημα λοιπόν ο τρόπος που παράγεται η έρευνα, ο τρόπος που γίνονται οι κλινικές δοκιμές, ο τρόπος που διακινείται μια ουσία και άλλο αν τελικά το σκεύασμα είναι καλό ή όχι. Και επειδή τόσο ως επιστημονική κοινότητα όσο και ως κοινωνία μας ενδιαφέρουν και τα πρώτα, χρειάζεται μια διαφορετική προσέγγιση την έρευνα και την κυκλοφορία των φαρμάκων. Αποδεικνύονται συνεχώς τα όρια της κατά φαντασία ελεύθερης αγοράς, οπότε χρειάζεται η παρέμβαση και ο έλεγχος του κράτους και του δημοσίου. Χρειάζεται να εμπιστευθούμε το επιστημονικό δυναμικό μας και να αρχίσουν τα δημόσια πανεπιστήμια να αξιοποιήσουν την ερευνητική τους υποδομή. Όπως και χρειάζεται να φύγουν οι φαρμακευτικές από τα νοσοκομεία και να μεριμνήσει επιτέλους το κράτος και τα σωματεία για την εκπαίδευση των επιστημόνων υγείας ώστε να μην είναι έρμαια των εταιρών για τη συμμετοχή τους σε συνέδρια. Όπως και χρειάζεται να μη βρεθεί άλλος ένας ή οχτώ αποδιοπομπαίοι τράγοι όπως στην υπόθεση Τσοχατζόπουλου, αλλά να διερευνηθεί όλο το βάθος και το εύρος της διαπλοκής.

Χρειαζόμαστε μια κοινωνία και πολίτες όρθιους, μια υγεία δημόσια και δωρεάν. Και γι αυτό χρειάζεται το επιστημονικό δυναμικό να είναι όρθιο και με αξιοπρέπεια και να μη χλευάζεται στο σύνολο του. Και χρειαζόμαστε και τα φάρμακα και τα εμβόλια και όχι τα γιατροσόφια. Και γι αυτό χρειαζόμαστε ένα άλλο σύστημα διανομής των σκευασμάτων. Σε καμία όμως περίπτωση δε χρειαζόμαστε την απαξίωση της επιστημονικής έρευναςαιώνων. Χρειαζόμαστε κριτική σκέψη και ριζοσπαστική δράση. Όσο και αυτό αν φαίνεται ουτοπικό.

*ειδικευόμενος ιατρικής Βιοπαθολογίας, μεταπτυχιακός φοιτητής Διοίκησης Μονάδων Υγείας

Για περισσότερο διάβασμα:

Χριστοδούλου Π., Το τοίχος μεταξύ γιατρού ασθενή, Νόστιμον Ήμαρ

Χριστοδούλου Π., Η επικαιρότητα, η σημασία και ένα σχέδιο για τον εμβολιασμό στο σήμερσ, Νόστιμον Ήμαρ

Χριστοδούλου Π., Το αντιεμβολιαστικό κίνημα και μια προσπάθεια αποδόμησης του, Νόστιμον Ήμαρ

Χριστοδούλου Π., Το φαινόμενο του καταναλωτισμού στην υγεία, Νόστιμον Ήμαρ

Χριστοδούλου Π., Εμβόλια: σε αναζήτηση της πραγματικότητας πέρα από τους μύθους, Νόστιμον Ήμαρ

Di Matteo M.R., Enhancing patient adherence to medical recommendations, Journal of the American Medical Association, 271, 79-83, 1994

Di Matteo M.R., Di Nicola D.D., Achieving patient compliance: The Psychology of the medical practitioner role, Elmsford, NY:Pergamon press, 1982

Di Matteo M., Martin L., Εισαγωγή στην ψυχολογία της υγείας, εκδ. Πεδίο , Αθήνα 2011

Thompson N., Pounder R., Wakefield A., Montgomery S., Is measles vaccination a risk factor for inflammatory bowel disease?, The Lancet, April 1995

Akonbeng A., Thomas A., Inflammatory Bowel Disease, Autism, and the Measles, Mumps, and Rubella Vaccine, Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, Μάρτιος 1999

Uno Y., Uchiyama T., Kurosawa M., Aleksic B., Ozaki N., The combined measles, mumps, and rubella vaccines and the total number of vaccines are not associated with development of autism spectrum disorder: the first case, Elsevier 2012

Taylor B., Miller E., Farrington C., Petropoulos M., Autism and measles, mumps, and rubella vaccine: no epidemiological evidence for a causal association, The Lancet, 1999

Venkatraman V., Garg N., Kumar N., Greater freedom of speech on Web 2.0 correlates with dominance of views linking vaccines to autism, Vaccine, 2015 – Elsevier

ΠΗΓΗ

Κοινοποίηση άρθρου: