Οι επίσημες στατιστικές στη Γερμανία παρουσιάζουν την ανεργία στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1992. Ωστόσο, οι αριθμοί είναι παραπλανητικοί, σύμφωνα με τον οικονομολόγο με εξειδίκευση σε εργασιακά θέματα Heinz-Josef Bontrup. Η πραγματική ανεργία είναι πολύ υψηλότερη. Να πως αλλάζουν τα στοιχεία.
Μια φημισμένη φράση στην αγγλική γλώσσα, που συχνά αποδίδεται (πιθανώς λανθασμένα) στον Βρετανό πρωθυπουργό του 19ου αιώνα Benjamin Disraeli, λέει ότι «υπάρχουν τρία είδη ψεμάτων: τα ψέματα, τα καταραμένα ψέματα και τα στατιστικά στοιχεία».
Αυτό έρχεται στο μυαλό εκείνου που θα διαβάσει το σχόλιο του οικονομολόγου Heinz-Josef Bontrup, ο οποίος εξηγεί πώς οι επίσημες στατιστικές συστηματικά υποεκτιμούν τον πραγματικό αριθμό ανέργων ή υποαπασχολούμενων Γερμανών.
Να τι αναφέρει σε συνέντευξή του στην Deutsche Welle:
DW: Έχετε περιγράψει τις επίσημες στατιστικές για την ανεργία ως “Volksverdummung”, μια λέξη που αναφέρεται σε ένα είδος παραπλανητικής προπαγάνδας που έχει ως στόχο να κάνει τους ανθρώπους συγκαταβατικούς. Γιατί;
Bontrup: Επειδή οι αριθμοί χειραγωγούνται. Όχι από την ομοσπονδιακή υπηρεσία απασχόλησης [“Agentur für Arbeit”] – δημοσιεύουν μόνο τους αριθμούς σύμφωνα με τη μεθοδολογία που απαιτείται από το νόμο. Όμως, με την πάροδο του χρόνου, οι πολιτικοί έχουν αλλάξει – με πολλούς νόμους – τον ορισμό της «ανεργίας», έτσι ώστε τα επίσημα στοιχεία να μην αναφέρουν πλέον με ακρίβεια τον πραγματικό αριθμό των ανέργων. Τα επίσημα στοιχεία υποτιμούν το πραγματικό κοινωνικό κόστος και τις ανησυχίες των ανέργων στη Γερμανία.
DW: Τι λείπει στα επίσημα στατιστικά στοιχεία;
Bontrup: Να ένα παράδειγμα του τι λείπει από τις επίσημες στατιστικές για την ανεργία: Τα άτομα ηλικίας 58 ετών και άνω. Οι νόμοι που έχουν περάσει από τους πολιτικούς αναφέρουν ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν χαμηλή πιθανότητα να βρουν νέα απασχόληση αν μείνουν άνεργοι και έτσι ακόμα κι αν είναι άνεργοι και προσπαθούν να βρουν δουλειά, μπορούμε να τους βγάλουμε από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για την ανεργία [που μετράνε μόνο τους ανθρώπους που είναι εγγεγραμμένοι στο ομοσπονδιακό γραφείο εύρεσης εργασίας και αναζητούν ενεργά εργασία].
Οι άνεργοι που παρακολουθούν κάποιο πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης υπό την αιγίδα της ομοσπονδιακής υπηρεσίας εργασίας, επίσης δεν λογίζονται ως “άνεργοι”.
Και οι άνθρωποι που είναι δικαιούχοι παροχών ανεργίας, αλλά που καλούν το ομοσπονδιακό γραφείο απασχόλησης [που διαχειρίζεται τα επιδόματα] και αναφέρουν ότι είναι άρρωστοι ένα συγκεκριμένο πρωινό, για εκείνη την ημέρα δεν θεωρούνται “άνεργοι”.
Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε πρόγραμμα επιδότησης θέσεων εργασίας από την κυβέρνηση, όπου ο εργοδότης τους πληρώνει μόνο ένα ευρώ την ώρα, ενώ η κυβέρνηση καταβάλλει το υπόλοιπο, δεν θεωρούνται επίσης “άνεργοι”.
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι στην πραγματικότητα είναι άνεργοι – αλλά έχουν αποκλειστεί από τις επίσημες στατιστικές για την ανεργία. Αυτή είναι σοβαρή περίπτωση χειραγώγησης, για την οποία είναι υπεύθυνοι οι πολιτικοί.
DW: Πόσοι άνεργοι θα φαίνονταν στις στατιστικές στη Γερμανία, εάν όλοι αυτοί οι άνθρωποι είχαν καταμετρηθεί σωστά;
Bontrup: Τον Νοέμβριο, είχαμε έναν επίσημο αριθμό που έδειχνε μόλις 2,4 εκατομμύρια εγγεγραμμένους ανέργους. Αν προστεθούν οι πραγματικοί άνεργοι, οι οποίοι έχουν αποκλειστεί από αυτόν τον αριθμό θα σήμαινε την προσθήκη σχεδόν ενός εκατομμυρίου ανθρώπων. Έτσι θα είχαμε περίπου 3,4 εκατομμύρια.
Στην ορολογία της ομοσπονδιακής υπηρεσίας απασχόλησης, αυτοί οι άνθρωποι κατηγοριοποιούνται ως “υποαπασχολούμενοι”. Αλλά αυτή είναι μια κατάχρηση του όρου – η υποαπασχόληση είναι ένα διαφορετικό φαινόμενο. Οι υποαπασχολούμενοι είναι εκείνοι που, για παράδειγμα, έχουν εργασία μερικής απασχόλησης, 20 ώρες την εβδομάδα, αλλά που θα προτιμούσαν πραγματικά να εργάζονται για 30 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα. Αυτοί είναι οι πραγματικοί υποαπασχολούμενοι.
Από την επανένωση της Γερμανίας το 1990, ο συνολικός αριθμός ωρών εργασίας στη Γερμανία κάθε χρόνο παρέμεινε σχεδόν σταθερός σε περίπου 60 δισεκατομμύρια ώρες.
Αλλά σήμερα, αυτός ο όγκος εργασίας διανέμεται πολύ διαφορετικά από ό, τι τότε. Σήμερα, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που απασχολούνται είναι μεγαλύτερος – αλλά αυτό συμβαίνει μόνο επειδή το ποσοστό των ατόμων που εργάζονται με μερική απασχόληση και όχι με πλήρες ωράριο έχει αυξηθεί δραματικά.
Ο αριθμός των απασχολουμένων με πλήρες ωράριο μειώθηκε. Έτσι, ο αριθμός των εργαζομένων με μερική απασχόληση αυξήθηκε από 17,9% του συνόλου των εργαζομένων το 1991 σε 37,5% το 2016 και ο αριθμός των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης μειώθηκε αντίστοιχα από 82,1% σε 62,5%.
DW: Πολλοί σχολιαστές το βλέπουν αυτό ως ένδειξη ευελιξίας στις αγορές εργασίας. Δεν θέλουν όλοι – ή δεν μπορούν – να εργάζονται με πλήρη απασχόληση.
Bontrup: Αυτό είναι αλήθεια. Ωστόσο, έχει γίνει έρευνα που δείχνει ότι μεταξύ των περίπου τριών εκατομμυρίων ανθρώπων που εργάζονται με μερική απασχόληση, πολλοί στην πραγματικότητα είναι υποαπασχολούμενοι. Πολλοί θα ήθελαν να εργάζονται περισσότερες ώρες. Εάν προσθέσετε αυτούς στα 3,4 εκατομμύρια de facto ανέργους που αναφέρθηκαν προηγουμένως, τότε έχουμε περίπου 6,5 εκατομμύρια ανέργους και υποαπασχολούμενους στη Γερμανία. Αυτό αποκαλύπτει την καταστροφική κατάσταση στην αγορά εργασίας της Γερμανίας.
DW: Πόσο υψηλό είναι το κόστος που προκύπτει από αυτή την κατάσταση;
Bontrup: Η ομοσπονδιακή υπηρεσία απασχόλησης διεξάγει έρευνα για το θέμα αυτό από το 2001. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, το δημοσιονομικό κόστος [χαμηλότερα φορολογικά έσοδα] συνεπεία της ανεργίας στη Γερμανία μεταξύ 2001 και 2015 ανήλθε σε περίπου 69 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Το μέγεθος των κρατικών ελλειμμάτων της Γερμανίας, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, ανήλθε κατά μέσο όρο σε 43 δισ. ευρώ. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι εάν η Γερμανία είχε μια οικονομία πλήρους απασχόλησης από το 2001, τότε το κράτος δεν θα είχε υποστεί πρόσθετες ελλειμματικές δαπάνες από εκείνη την περίοδο και θα είχε, κατά μέσο όρο, πλεόνασμα 26 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Αυτοί οι αριθμοί απεικονίζουν την δραματική έκταση της ανεργίας στη Γερμανία.